
เครื่องดนตรีไทยที่ใช้ในราชสำนัก
ศิลปวัฒนธรรมประจำชาติที่งดงามและทรงคุณค่าของไทย
🎼 ความเป็นมาของ เครื่องดนตรีไทยในราชสำนัก
เครื่องดนตรีไทยที่ใช้ในราชสำนัก เป็นหนึ่งใน มรดกทางวัฒนธรรมที่ทรงคุณค่า ซึ่งมีบทบาทสำคัญในงานพิธี ของพระราชสำนักไทยมาตั้งแต่สมัยโบราณ โดยเฉพาะในช่วง กรุงศรีอยุธยา – รัตนโกสินทร์ เครื่องดนตรีเหล่านี้ไม่เพียงแต่ใช้แสดงความ ยิ่งใหญ่ สง่างาม ของพระราชพิธีเท่านั้น แต่ยัง สะท้อนรากเหง้าทางวัฒนธรรม ที่ลึกซึ้งของชนชาติไทยอย่างแท้จริง
🎺 ประเภทของ เครื่องดนตรีไทยที่ใช้ในราชสำนัก
เครื่องดนตรีไทยในราชสำนักมักแบ่งออกเป็น 3 ประเภทใหญ่ ได้แก่
1. ประเภทตี
- ระนาดเอก และ ระนาดทุ้ม: ใช้สร้าง ท่วงทำนองหลัก ในวงดนตรี
- ฆ้องวงใหญ่, ฆ้องวงเล็ก: เพิ่มความ กังวาน และความสง่าของบทเพลง
- กลองทัด, กลองชัยมงคล: ใช้ใน พิธีเสด็จ หรือ งานเฉลิมพระเกียรติ
2. ประเภทเป่า
- ปี่พาทย์ (เช่น ปี่ใน ปี่กลาง ปี่นอก): เป็น หัวใจหลัก ของวงดนตรีที่แสดงใน ราชพิธี เช่น พิธีราชาภิเษก หรือ พระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ
- ขลุ่ยเพียงออ: เสียงไพเราะ ใช้ใน บรรเลงเพลงพื้นหลังที่สงบ
3. ประเภทดีดและสี
- จะเข้: เครื่องดนตรีเอกลักษณ์ของไทยที่นิยมใช้ในราชสำนัก
- ซอสามสาย: บ่งบอกถึง รสนิยมสูงทางดนตรี ของราชสำนัก
- ซอด้วง ซออู้: นิยมใน ดนตรีขับกล่อมพระบรมวงศานุวงศ์
🏛 บทบาทของ เครื่องดนตรีไทยในราชพิธี
ในพระราชพิธีต่าง ๆ เช่น
- พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ
- พระราชพิธีบรมราชาภิเษก
- งานพระราชทานเพลิงพระบรมศพ
เครื่องดนตรีไทยที่ใช้ในราชสำนักจะบรรเลงเพลงโบราณ ตามแบบแผนที่เคร่งครัด เพื่อ รักษาขนบธรรมเนียมอันศักดิ์สิทธิ์ และ สะท้อนพระราชอำนาจและความเจริญรุ่งเรืองของแผ่นดิน
🧠 รักษามรดกนี้อย่างไร?
ในปัจจุบัน กรมศิลปากร ได้ทำหน้าที่ในการ อนุรักษ์และสืบทอด เครื่องดนตรีไทยเหล่านี้ผ่านหน่วยงานอย่าง
สำนักการสังคีต กรมศิลปากร
ซึ่งมีหน้าที่ในการฝึกสอน บรรเลง และอนุรักษ์โน้ตเพลงต้นฉบับโบราณ เพื่อไม่ให้เลือนหายไปตามกาลเวลา
❓ ถาม-ตอบ เกี่ยวกับเครื่องดนตรีไทยในราชสำนัก
Q: เครื่องดนตรีไทยที่ใช้ในราชสำนักแตกต่างจากดนตรีทั่วไปอย่างไร?
A: เครื่องดนตรีในราชสำนักมักมีการประดับตกแต่งอย่างวิจิตร และใช้บทเพลงที่มีลำดับขั้นทางพิธีการอย่างเคร่งครัด ส่วนเครื่องดนตรีทั่วไปเน้นการบันเทิงและสามารถปรับเปลี่ยนได้หลากหลาย
Q: เด็กนักเรียนสามารถเรียนรู้เครื่องดนตรีไทยราชสำนักได้หรือไม่?
A: ได้แน่นอน ปัจจุบันมีโรงเรียนและสถาบันต่าง ๆ เช่น วิทยาลัยนาฏศิลป ที่เปิดสอนดนตรีไทยสายราชสำนัก

















