Click to rate this post!
[Total: 1 Average: 5]
เครื่องดนตรีไทยที่เป็นเครื่องกำกับจังหวะ: หัวใจของเสียงดนตรีไทยที่ควรรู้
โดย รับทำบัญชี.COM
ในโลกของดนตรีไทย “จังหวะ” ถือเป็นองค์ประกอบที่สำคัญไม่แพ้เมโลดี้หรือเสียงร้อง และหากจะกล่าวถึง เครื่องดนตรีไทยที่ทำหน้าที่กำกับจังหวะ อย่างชัดเจนที่สุด ก็ต้องยกให้กับ “เครื่องดนตรีไทยประเภทกำกับจังหวะ” ที่มีความหลากหลายทั้งในด้านรูปลักษณ์ วัสดุ และบทบาททางดนตรี
💡 ทำความเข้าใจ “เครื่องกำกับจังหวะ” คืออะไร?
เครื่องกำกับจังหวะ (หรือที่นิยมเรียกกันว่า เครื่องให้จังหวะ) คือเครื่องดนตรีที่ทำหน้าที่สร้างจังหวะหรือควบคุมความเร็วของเพลง เพื่อให้เครื่องดนตรีอื่น ๆ หรือการร้องเพลงสามารถเดินจังหวะได้อย่างแม่นยำ และสอดคล้องกันทั้งวง
🎵 ตัวอย่างเครื่องดนตรีไทยที่เป็นเครื่องกำกับจังหวะ
1. ฉิ่ง
เครื่องตีทำจากโลหะ ขนาดเล็ก ลักษณะคล้ายฝาครอบ วางซ้อนกันและตีเข้าหากัน ใช้ตีกำกับ จังหวะหน้าทับ โดยเฉพาะในวงปี่พาทย์และวงเครื่องสาย
ฉิ่งมีหน้าที่คล้ายเมโทรโนมในดนตรีตะวันตก
2. ฉาบ
แบ่งออกเป็น ฉาบเล็ก และ ฉาบใหญ่ ฉาบเล็กใช้ในวงเครื่องสาย ส่วนฉาบใหญ่ใช้ในวงมโหรี วงปี่พาทย์โนรา ฯลฯ ให้จังหวะที่ค่อนข้างหนักแน่นและมีพลัง
3. กรับ
ทำจากไม้ หรือวัสดุแข็งอื่น ๆ ตีเข้าหากันเพื่อให้เกิดเสียงแหลมคล้ายเสียงกระดูก กรับนิ้ว หรือ กรับพวง ถูกใช้ในวงพื้นบ้าน และเพื่อประกอบการฟ้อนรำหรือลำตัด
4. โหม่ง
เป็น ฆ้องใบเดียว ขนาดเล็ก แขวนกับขาไม้ ใช้ตีลงจังหวะหลักในเพลง ให้ความรู้สึกหนักแน่น เสริมจังหวะให้ชัดเจนในเพลงประเภทราชการหรือพิธีการ
5. กลองแขก
ใช้คู่กันสองใบ มีเสียงสูงและต่ำแตกต่างกัน ช่วยส่งเสริมจังหวะและความมันส์ให้กับเพลง จัดเป็นเครื่องกำกับจังหวะที่มีบทบาทในวงปี่พาทย์ไม้นวมและปี่พาทย์ชาตรี
✅ ความสำคัญของเครื่องกำกับจังหวะในดนตรีไทย
- ควบคุมโครงสร้างจังหวะของเพลง
- เสริมสร้างความมีชีวิตชีวาและพลังในบทเพลง
- เป็นเครื่องนำในวงเพื่อให้เครื่องดนตรีอื่นเล่นได้ถูกต้อง
- ช่วยให้การแสดงมีระเบียบแบบแผนและจังหวะที่แน่นอน
🏛️ แหล่งอ้างอิงเพิ่มเติม
สามารถศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับเครื่องดนตรีไทยได้ที่:
👉 กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม
❓Q&A เกี่ยวกับเครื่องกำกับจังหวะ
Q: เครื่องกำกับจังหวะจำเป็นในทุกวงดนตรีไทยหรือไม่?
A: จำเป็นมาก เพราะช่วยให้เครื่องดนตรีและนักร้องเดินจังหวะได้สอดคล้องกัน โดยเฉพาะในวงใหญ่ เช่น ปี่พาทย์ มโหรี หรือวงดนตรีพื้นบ้าน
Q: เครื่องกำกับจังหวะมีแต่แบบตีเท่านั้นหรือไม่?
A: ส่วนใหญ่อยู่ในประเภทเครื่องตี แต่บางชนิดอาจมีลักษณะเฉพาะที่ช่วยกำหนดจังหวะโดยไม่ได้ตี เช่น เสียงที่เกิดจากการดีดหรืองัดจังหวะซ้ำ ๆ เช่น กรับมือในเพลงพื้นบ้าน
